Οπου υφίστανται ειδικοί όροι δόμησης, το ανώτατο ύψος ενός κτιρίου πρέπει να υπολογίζεται με βάση αυτούς και όχι με βάση τις ρυθμίσεις του νέου οικοδομικού κανονισμού (ΝΟΚ) που υπό προϋποθέσεις επιτρέπουν ψηλότερα από τον κανόνα κτίρια. Αυτό ορίζουν ακόμα δύο δικαστικές αποφάσεις που εκδόθηκαν χθες για την περιοχή των Αμπελοκήπων, οδηγώντας στην ακύρωση δύο αδειών για την ανέγερση εννεαώροφης και οκταώροφης πολυκατοικίας (έναντι εξαώροφων στην περιοχή). Οι αποφάσεις αυτές, όπως και άλλες ανάλογες, «αδειάζουν» πρόσφατη απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος, με την οποία προκρίνεται ο ΝΟΚ έναντι των ειδικών κανόνων, πλην κάποιων εξαιρέσεων.
Οι δύο δικαστικές αποφάσεις (αρ. 2026 και 2028/2022) εκδόθηκαν από το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών και αφορούν οικοδομικές άδειες της ίδιας εταιρείας στην οδό Υπάτης στους Αμπελοκήπους. Στην πρώτη περίπτωση, η αρχική οικοδομική άδεια αφορούσε οκταώροφη πολυκατοικία και στη δεύτερη εννεαώροφη, με ανώτατο ύψος 26,8 μέτρων και 26,3 μέτρων αντιστοίχως. Οι δύο οικοδομικές άδειες εκδόθηκαν το 2020 από την Υπηρεσία Δόμησης Αθηναίων με βάση τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού.
Κατά των αδειών προσέφυγε κάτοικος της περιοχής, που υποστήριξε ότι η περιοχή των Αμπελοκήπων καλύπτεται από διάταγμα του 1955 το οποίο ορίζει ρητώς για τη συγκεκριμένη ζώνη ανώτατο ύψος 21 μέτρων και ανώτατο αριθμό 6 ορόφων. Ο κάτοικος υποστήριξε, επίσης, ότι από την ανέγερση υψηλότερων –από τις υπόλοιπες στην περιοχή– πολυκατοικιών προκύπτει επιβάρυνση του οικιστικού περιβάλλοντος και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των περιοίκων.
Το δικαστήριο έκανε δεκτές τις προσφυγές, ακυρώνοντας τις οικοδομικές άδειες. Μάλιστα, έκανε σαφή αναφορά στο σκεπτικό της απόφασης που εξέδωσε το Συμβούλιο της Επικρατείας το 2020 με αφορμή ξενοδοχείο στην περιοχή Μακρυγιάννη. Οπως αναφέρει, το διάταγμα του 1955 «Περί όρων δόμησης εν Αθήναις» αποτελεί ρυμοτομικό διάταγμα, που χωρίζει την πόλη της Αθήνας σε τομείς και καθορίζει ειδικούς όρους και περιορισμούς στη δόμηση σε καθέναν από αυτούς. Το διάταγμα, αναφέρεται στην απόφαση του Διοικητικού Εφετείου, αφορά μόνο την πόλη της Αθήνας και δικαιολογείται αφενός από την πυκνότητα και την έκταση της δόμησης στην πρωτεύουσα και αφετέρου από την ανάγκη προστασίας των υφισταμένων σε αυτήν αρχαιολογικών χώρων, όπως η Ακρόπολη, ο Κεραμεικός, η περιοχή Φιλοπάππου κ.λπ. Οπως αναφέρει το δικαστήριο, οι διατάξεις του διατάγματος του 1955 δεν έχουν καταργηθεί και επομένως είναι «ισχυρότερες» από εκείνες του εκάστοτε οικοδομικού κανονισμού (εν προκειμένω του ΝΟΚ), που είναι ένας γενικός κανόνας για όλη την επικράτεια, για περιοχές όπου οι όροι δόμησης δεν ρυθμίζονται από ειδικές πολεοδομικές διατάξεις.
Κινητοποιήσεις
«Η μεγάλη διεθνής κινητοποίηση της Ελληνικής Εταιρείας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού το 2019 για τα ύψη και τους όρους δόμησης στην περιοχή Μακρυγιάννη είχε ως αποτέλεσμα την κινητοποίηση των πολιτών, οι οποίοι πλέον προσφεύγουν και κερδίζουν στα διοικητικά δικαστήρια την ακύρωση οικοδομικών αδειών με παράτυπα ύψη κατά ΝΟΚ», λέει η Ειρήνη Φρεζάδου, αρχιτέκτων – πολεοδόμος και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΛΛΕΤ. «Το υπουργείο Περιβάλλοντος, παρά τις επιστολές που αποστέλλει συνεχώς και διαχρονικά η ΕΛΛΕΤ, ζητώντας μετ’ επιτάσεως τη ρητή εφαρμογή της νομολογίας του ΣτΕ σχετικά με τα ανώτατα ύψη (η οποία δεν αφορά μόνο στην περιοχή Μακρυγιάννη αλλά σε όλο τον Δήμο Αθηναίων), εξακολουθεί να εκδίδει αντισυνταγματικές αποφάσεις, με τις οποίες υποστηρίζει ότι ο ΝΟΚ μπορεί να υπερισχύει ειδικών κανόνων δόμησης που εγκρίθηκαν με διατάγματα. Με αυτή την επιλογή, όμως, προκαλεί κοινωνικό διχασμό. Από τη μια πλευρά εγκλωβίζει τους κατασκευαστές των κτιρίων, των οποίων οι άδειες ακυρώνονται στη συνέχεια από τα δικαστήρια. Και από την άλλη πλευρά, αναγκάζει τους πολίτες με μεγάλο οικονομικό κόστος να οδηγούνται στα δικαστήρια για να αντιταχθούν στη ραγδαία υποβάθμιση του οικιστι-κού περιβάλλοντος».
Υπενθυμίζεται ότι την προηγούμενη εβδομάδα το υπουργείο Περιβάλλοντος εξέδωσε απόφαση με την οποία ορίζει ότι το «πριμ» ορόφων, ύψους και επιπλέον συντελεστή μπορεί να δοθεί σε κάθε περιοχή, με την εξαίρεση κάποιων ειδικών κατηγοριών, όπως οι παραδοσιακοί οικισμοί.
Γιώργος Λιάλιος
